Ο καταναλωτής που ερευνά την αγορά για να επιλέξει ηλιακό θερμοσίφωνα, θα ανακαλύψει αργά η γρήγορα τους λεγόμενους "compact ηλιακούς θερμοσίφωνες" και θα βομβαρδιστεί από επιχειρήματα για τα πλεονεκτήματα τους.
Είναι όμως οι ηλιακοί θερμοσίφωνες compact πάντοτε μια καλή επιλογή;
Πριν απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα πρέπει να εξηγήσουμε τι είναι οι ηλιακοί θερμοσίφωνες compact και πως λειτουργούν.
Κατασκευαστική δομή compact ηλιακού θερμοσίφωνα.
Το παρακάτω σχέδιο απεικονίζει την τυπική δομή ενός ηλιακού θερμοσίφωνα compact.
Η ιδέα είναι πάρα πολύ απλή και είναι με απλά λόγια η τοποθέτηση ενός μεταλλικού δοχείου μέσα σε ένα μονωμένο κουτί. Το κουτί είναι εσωτερικά επενδεδυμένο με ανακλαστικό υλικό ώστε να διαχέεται η ακτινοβολία, και το πάνω μέρος του σκεπάζεται με ένα τζάμι.
Παρά τα όσα λένε οι κατασκευαστές των compact ηλιακών θερμοσιφώνων, η ιδέα αυτή δεν είναι καθόλου νέα και καθόλου καινοτόμα. Οι πρώτοι ηλιακοί θερμοσίφωνες που κατασκευάστηκαν στην Αμερική, ήταν ακριβώς αυτό, μεταλλικά δηλαδή δοχεία τοποθετημένα σε μονωμένο ξύλινο κιβώτιο.
Σήμερα απλώς, με την βελτίωση της τεχνολογίας των πλαστικών, το κουτί έγινε πλαστικό και η μόνωση πολυουρεθάνη.
Αρχή λειτουργίας του compact ηλιακού θερμοσίφωνα
Οπως σε όλες τις ηλιακές εφαρμογές, η λειτουργία του compact ηλιακού έχει να κάνει με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας. Η ηλιακή ενέργεια διαπερνά το τζάμι του ηλιακού και θερμαίνει άμεσα το δοχείο που περιέχει το νερό χρήσης.
H ανακλαστική επένδυση του εσωτερικού του δοχείου βοηθά στην αξιοποίηση μεγαλύτερου μέρους της ηλιακής ενέργειας για την θέρμανση του νερού.
Πλεονεκτήματα ηλιακού θερμοσίφωνα compact.
Οι compact ηλιακοί, λόγω του τρόπου που κατασκευάζονται, έχουν μια σειρά από πλεονεκτήματα, όπως:
- Εύκολη μεταφορά συσκευασμένου προϊόντος
- Δεν απαιτούν συναρμολόγηση
- Εγκαθίστανται εύκολα ακόμη και από μη - ειδικούς.
- Δεν διαθέτουν κλειστό κύκλωμα που να απαιτεί γέμισμα
- Το συνολικό κόστος αγοράς + εγκατάστασης είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο των κλασσικών ηλιακών
Μειονεκτήματα ηλιακού θερμοσίφωνα compact
Το μοναδικό αλλά σημαντικό μειονέκτημα του compact ηλιακού θερμοσίφωνα, είναι η μεγάλη απώλεια θερμότητας λόγω της κατασκευαστικής του δομής.
Για να μπορεί να απορροφά ενέργεια, το δοχείο του compact ηλιακού θερμοσίφωνα που περιέχει το νερό χρήσης είναι αμόνωτο και το γεγονός αυτό σημαίνει ότι τόσο την νύχτα όσο και τις κρύες μέρες του χειμώνα, η ενέργεια που συλλέγει ο ηλιακός αποβάλλεται στο περιβάλλον.
Έτσι, παρά το γεγονός ότι κατά την διάρκεια της ημέρας οι compact ηλιακοί θερμοσίφωνες λειτουργούν καλά, χάνουν την ενέργεια τους κατά την διάρκεια της νύχτας με αποτέλεσμα το πρωϊ οι χρήστες να μην έχουν διαθέσιμο ζεστό νερό ακόμη και το καλοκαίρι.
Για τον ίδιο λόγο, οι compact ηλιακοί θερμοσίφωνες δεν λειτουργούν καλά τον χειμώνα, διότι οι θερμικές απώλειες προς το κρύο περιβάλλον μειώνουν δραματικά την απόδοση τους.
Το μειονέκτημα αυτό, είναι πολύ σοβαρό και εκμηδενίζει τα πλεονεκτήματα του compact ηλιακού θερμοσίφωνα.
Ψέματα που θα ακούσετε για τους compact ηλιακούς θερμοσίφωνες
Ο πωλητής που θα προσπαθήσει να σας πουλήσει compact ηλιακό θερμοσίφωνα, θα χρησιμοποιήσει μια σειρά από ψευδή επιχειρήματα, όπως:
1. Το compact δεν απαιτεί συντήρηση.
Το επιχείρημα αυτό είναι ψευδές. Ο compact ηλιακός απαιτεί αφαίρεση των αλάτων και αντικατάσταση του ανοδίου για να διασφαλιστεί η μεγάλη διάρκεια ζωής του όπως ακριβώς σε όλα τα ηλιακά συστήματα.
2. Το compact λειτουργεί άψογα όλες τις εποχές του χρόνου λόγω της δυνατότητας αλλαγής της κλίσης του.
Η αλλαγή της κλίσης του ηλιακού απαιτεί εργασία από μέρους σας την οποία μάλλον δεν θα έχετε την διάθεση να κάνετε δύο ή και περισσότερες φορές τον χρόνο, μιας και η αγορά του ηλιακού γίνεται για να διευκολύνουμε την ζωή μας και όχι για να αναλάβουμε περιτές υποχρεώσεις. Ακόμη όμως και αν έχετε τη διάθεση να αλλάζετε συνεχώς την κλίση του ηλιακού, οι αυξημένες απώλειες δεν θα επιτρέψουν στον ηλιακό σας να θερμάνει επαρκώς το νερό χρήσης, παρά μόνο πολύ συγκεκριμένες ώρες την ημέρα και υπό την προϋπόθεση έντονης ακτινοβολίας.
3. Το compact λειτουργεί ακόμη και με συννεφιά.
Το επιχείρημα αυτό δεν ευσταθεί για τους λόγους που εξηγήσαμε παραπάνω. Όχι μόνο οι compact ηλιακοί θερμοσίφωνες δεν λειτουργούν καλύτερα με συννεφιά, αλλά η απόδοση τους είναι σαφώς υποδεέστερη.
Εφαρμογές compact ηλιακών θερμοσιφώνων
Παρά την χαμηλή τους απόδοση, οι ηλιακοί θερμοσίφωνες compact βρίσκουν μια σειρά από εφαρμογές, κυρίως σε εξοχικές κατοικίες και καλοκαιρινά καταλύματα (ενοικιαζόμενα δωμάτια, μικρές ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις κ.λ.π.) που λειτουργούν μόνο το καλοκαίρι, αφού:
- το καλοκαίρι οι θερμικές απώλειες κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι μικρές και συνεπώς η απόδοση του compact ηλιακού διατηρείται σε υψηλά επίπεδα
- οι ώρες αιχμής το καλοκαίρι είναι κυρίως οι απογευματινές πριν ο ηλιακός προλάβει να κρυώσει
- τις πρωινές ώρες που το νερό έχει κρυώσει από τις νυκτερινές απώλειες, οι χρήστες είναι ικανοποιημένοι ακόμη και με χλιαρό νερό
Στις περιπτώσεις αυτές, ενδείκνυται η επιλογή ενός compact ηλιακού θερμοσίφωνα, ειδικά σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές όπου η εγκατάσταση ενός κλασικού ηλιακού μπορεί να είναι δύσκολη και ακριβή λόγω της έλλειψης τεχνιτών. Η επιλογή του compact ηλιακού μας επιτρέπει να τον εγκαταστήσουμε μόνοι μας, γλιτώνοντας χρήματα και ψυχικό κόστος.
Επίλογος
Από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω ίσως έγινε φανερό ότι οι compact ηλιακοί θερμοσίφωνες, αν και λίγο φθηνότεροι από τους κλασικούς διαιρούμενους ηλιακούς είναι υποδεέστεροι αυτών και η επιλογή τους θα πρέπει να αποφεύγεται όπου είναι δυνατή η εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα διαιρούμενοι τύπου.
Παρ όλα αυτά, όπως και όλες οι συσκευές, έτσι και οι compact ηλιακοί βρίσκουν πεδίο εφαρμογής όταν το ζητούμενο είναι μια φθηνή λύση για ζεστό νερό σε καλοκαιρινά καταλύμματα και εξοχικές κατοικίες.
Γρηγόρης Μοναχός
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ.
